Bảo tàng được xây dựng theo nguyện vọng của nhân dân Việt Nam nhằm tỏ lòng biết ơn và đời đời ghi nhớ công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh và quyết tâm học tập tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người, đoàn kết phấn đấu xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, hữu nghị và hoà bình với nhân dân thế giới.
Bảo tàng Hồ Chí Minh tại Hà Nội
Bảo tàng Hồ Chí Minh khánh thành còn là kết quả đóng góp của nhiều ngành, nhiều địa phương thể hiện tấm lòng của nhân dân cả nước đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh vô vàn kính yêu và sự quan tâm đến giáo dục tấm gương của Người cho mọi thế hệ người Việt Nam mai sau.
Tượng Chủ Tịch Hồ Chí Minh bằng đồng bên trong baỏ tàng
Tòa nhà bảo tàng là khối hình vuông vát góc, đặt chéo, cao gần 20m, mỗi chiều dài 70m mang biểu tượng một bông sen trắng thanh tao. Bốn khối hình vuông ở tầng trên cùng vừa là cánh sen, vừa là 4 khuôn cửa hướng trông ra đường Hùng Vương, nhà sàn của Bác, đường Ngọc Hà, Phố Nguyễn Thái Học.
Bảo tàng được xây dựng với kiến trức đẹp mắt
Chính những sự cách điệu từ 4 khối hình vuông này đã gắn kết kiến trúc của công trình với cảnh quan thiên nhiên chung quanh. Từ đường Hùng Vương theo phố Chùa Một Cột dẫn tới cửa chính của Bảo tàng, Con đường như gạch nối giữa truyền thống lịch sử với thời đại Hồ Chí Minh. Mặt trước Bảo tàng, trên hình vuông 8m mỗi cạnh là bức phù điêu lớn hình quốc kỳ và búa liềm đan quyện vào nhau thể hiện tư tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội – mục tiêu con đường mà Bác, Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn và đang đi tới.
Hồ nước tròn nhân tạo có đường kính 18m với hòn non bộ bằng đá thiên nhiên vùng Hoa Lư cao hơn 7m cạnh tòa nhà tạo thêm khung cảnh khu bảo tàng thêm sống động, gần gũi. Với diện tích 18.000m2 sử dụng, Bảo tàng Hồ Chí Minh trở thành bảo tàng lớn nhất và hiện đại nhất nước ta. Tầng trưng bày gồm 3 không gian chính có quan hệ mật thiết với nhau:
Tượng đồng Bác đặt ngay trung tâm
Gian long trọng có chiều cao hơn 9m, trần vòm tượng trương cho bầu trời, sàn trang trí hoa lá 4 mùa đất nước. Trung tâm đặt tượng đồng toàn thân đứng của Hồ Chủ tịch. Tượng cao 3m5, trên bệ 0,6m, nặng 3 tấn.
Bảo tàng được khánh thành ngày 19/5/1990, kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh "anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hoá kiệt xuất", như Nghị quyết của Tổ chức giáo dục, khoa học và văn hoá Liên hiệp quốc (UNESCO) đã thừa nhận. Về nội dung, Bảo tàng thể hiện cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh gắn với dân tộc và thời đại. Về giải pháp trưng bày, Bảo tàng kết hợp hài hoà nội dung với kiến trúc, mỹ thuật và kỹ thuật.
"Thế giới đại chiến và phận sự dân ta" của Hồ Chí Minh
Phần trưng bày của Bảo tàng rộng gần 4000m2 giới thiệu hơn 2000 tài liệu, hiện vật, hình ảnh phản ánh cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, gắn liến với các sự kiện lịch sử quan trọng của Việt Nam và thế giới từ cuối thế kỷ thứ XIX đến nay. Tại Bảo tàng còn có khu triển lãm, các kho lưu trữ, thư viện chuyên đề, hội trường lớn, các hội trường vừa và nhỏ phục vụ tham quan, nghiên cứu, sinh hoạt khoa học và văn hóa. Từ ngày mở cửa, Bảo tàng đã đón hàng triệu lượt khách trong nước và quốc tế đến tham quan.
Góc lưu niệm những kỉ vật của Bác
Gian mở đầu phần trưng bày có tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh, cũng là nơi tổ chức các nghi lễ trọng thể. Phần trưng bày tiểu sử gồm hơn 2000 tài liệu, hiện vật, các phim tư liệu, các tác phẩm nghệ thuật được trình bày hệ thống giới thiệu cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh tìm đờng cứu dân cứu nước, lãnh đạo nhân dân Việt Nam phấn đấu vì độc lập, tự do, vì sự nghiệp dân giàu nước mạnh và Hoà Bình hữu nghị giữa các dân tộc.
Phía bên phải phần tiểu sử là các tổ hợp không gian hình tượng mô tả đất nước Việt Nam, những chặng đường đấu tranh và thắng lợi của nhân dân Việt Nam gắn liền với tên tuổi và sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Hình ảnh lưu giữ những hoạt động của Bác
Bên trái phần tiểu sử là các gian chuyên đề về một số sự kiện lịch sử thế giới từ cuối thế kỷ XIX đến nay, thông qua các tư liệu, các tác phẩm nghệ thuật và phương tiện kỹ thuật giới thiệu những biến cố của thời đại tác động tới cuộc đời hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh và thắng lợi của nhân dân Việt Nam.
Bảo tàng còn lưu giữ những hình ảnh những chiến sĩ kiên cường chiến đấu
Bảo tàng Hồ Chí Minh còn có tầng triển lãm các chuyên đề về Chủ tịch Hồ Chí Minh, về hình ảnh của đất nước Việt Nam và các chuyên đề khác. Bảo tàng có kho báu quản hiện vật, tư liệu, có thư viện, có các hội trường phục vụ thuận lợi các hội nghị khoa học và các hoạt động văn hoá khác.
Hinh ảnh khổ cực của chiến sĩ ngày xưa