Tháp đôi – Dấu tính nền văn hóa Chăm ở Quy Nhơn

Chắc hẳn bạn đã từng đặt chân đến rất nhiều nơi trên dải đất hình chữ S này. Trải nghiệm và khám phá nhiều tỉnh thành từ Bắc vào Nam nhưng hãy thử dừng chân tại thành phố xinh đẹp Quy Nhơn thuộc tỉnh Bình Định dù chỉ một lần để cảm nhận hết tất cả mọi thứ nơi đây. Có người đã từng nói “Gương mặt của Quy Nhơn ( Bình Định) là biển, cốt cách của Quy Nhơn là võ cổ truyền, tâm hồn Quy Nhơn là đồi Thi Nhân nơi thi sĩ Hàn Mặc Tử yên nghỉ và lịch sử Quy Nhơn chính là di tích Tháp Đôi”.

Tháp Đôi chính là một trong những công trình kiến trúc độc đáo mà khi nhắc tới Bình Định, du khách nào cũng muốn đặt chân tới thăm Tháp Đôi này.

Tháp đôi Quy Nhơn (Ảnh sưu tầm)

Tháp Đôi hay còn có tên gọi khác là Tháp Hưng Thạnh còn trong tiếng J’rai gọi là SRI BANOI là khu tháp của Chăm Pa tọa lạc tại góc đường Trần Hưng Đạo, đường Tháp Đôi, thuộc phường Đống Đa, thành phố  Quy Nhơn, tỉnh Bình Định. Tháp nằm trong khuôn viên có diện tích khoảng 6.000 m2 được tô điểm với thảm cỏ xanh và những hàng cây rợp bóng mát, là một nơi lý tưởng cho du khách dừng chân thưởng lãm. Tháp Đôi là một trong tám cụm Tháp Chăm còn lại trên đất Bình Định ngày nay, một trong những di tích kiến trúc văn hóa Chăm mang màu sắc tôn giáo đặc sắc.  

Con đường tới Tháp Đôi Quy Nhơn (Ảnh sưu tầm)

Cách trung tâm thành phố 3 km về phía Tây Bắc, Tháp Đôi gần Cầu Đôi trên quốc lộ 19, bắc trên nhánh sông từ hồ đèo Sơn chảy ra đầm Thị Nại cho nên có thể đi tới đây bằng mọi phương tiện ô tô, xe máy hoặc xe khách. Bạn có thể đi tới đây bằng xe khách Phương Trang – đây là loại xe khách uy tín mà tôi đã tìm hiểu và được nhiều người khuyên chọn với giá vé hợp lý. Hoặc đi ô tô hay xe máy từ Quy Nhơn tới Tháp Đôi, từ Cầu Đôi theo quốc lộ 19 đi về hướng thành phố khoảng 650 m, bạn sẽ dễ dàng nhìn thấy Tháp Đôi ở phía bên tay trái, nên lưu ý là hãy đổ đầy bình xăng trước khi đi và đi đường thận trọng, nhất là đôi với dân đi phượt. Ngoài ra, với du khách nơi phương xa có thể lựa chọn phương tiện là máy bay tới Quy Nhơn rồi sau đó đi ô tô hoặc xe khách giường nằm hay ghế ngồi tới khám phá vẻ đẹp độc đáo của Tháp Đôi này.

“..các góc tháp hiện được trang trí những nét riêng nhưng trong tổng thể vẫn là các tượng thần, các phù điêu diễn tả các nhân vật, các vũ công với điệu múa lấy từ truyền thuyết Ấn Độ”(Ảnh sưu tầm)

Là một công trình tôn giáo của người Chăm xây dựng từ thế kỷ X đến XV, vương quốc Champa gặp nhiều biến động. Tháp có cấu trúc độc đáo,  gồm hai tháp: Tháp lớn cao khoảng 20 m, Tháp nhỏ cao 18 m nằm liền kề nhau như cặp vợ chồng quấn quýt đầy ân tình. Bên trong lòng Tháp Đôi có cối đá xay bột gạo ngày xưa mà sau này người Kinh cũng sử dụng loại cối này để xay bột gạo chế biến các loại bánh. Nhìn lên cửa tháp cao vút như những mũi lao sắc nhọn, đứng trong lòng tháp mà tưởng như thấy cả “vũ trụ bao la”. Cửa chính của hai tháp đểu quay về hướng Nam. Tháp Đôi được xây bằng gạch nung xếp khít với nhau bằng một thứ chất kết dính đặc biệt, đây là một kỹ thuật xây độc đáo của người Chăm mà ngày nay các nhà nghiên cứu vẫn chưa giải mã được. Tháp được cấu trúc thành hai phần chính: Chân tháp là khối đá (tháp lớn) và gạch (tháp nhỏ) được xếp chồng một cách vững chãi, các góc tháp hiện được trang trí những nét riêng nhưng trong tổng thể vẫn là các tượng thần, các phù điêu diễn tả các nhân vật, các vũ công với điệu múa lấy từ truyền thuyết Ấn Độ, những tượng chim thần Garuda  hai tay đưa cao như đang nâng đỡ mái tháp kỳ vỹ này. Tất cả đều như một bức tranh sinh động chắc chắn sẽ thu hút du khách khi tới đây không thôi tò mò và thật sự ngạc nhiên về cấu trúc Tháp Đôi.

Tháp đôi được trang trí bằng hình các con khỉ đang múa, hình các con vật tạp chủng mình sư tử, đầu voi và những hình người ngồi có sáu và tám tay (Ảnh sưu tầm)

Nếu như để ý kỹ du khách tới đây sẽ thấy trong hai ngôi tháp, tháp lớn đươc tạo dáng khá cân đối, phần thân và mái đều được xử lý tinh tế bằng những đường diềm hơi thắt lại làm bố cục kiến trúc thêm chặt chẽ, hai bên trang trí hoa văn đối xứng kết hợp với 21 hình vũ nữ được chạm khắc tinh tế vòng quanh diềm mái trông rất sống động. Giữa phần ngăn cách mái và thân tháp được trang trí bằng hình tu sĩ ngồi thiền và hai bên là voi châu đối xứng. Sự tỉ mỉ của người Chăm sẽ khiến bạn cảm thấy đây thực sự mang đậm bản sắc văn hóa của dân tộc.

Kiến trúc Tháp Đôi (Ảnh sưu tầm)

Với tháp nhỏ cũng có cấu trúc tương tự như tháp lớn nhưng ở phần diềm mái thay vì các hình vũ nữ, hình khắc trang trí lại thể hiện một đàn hươu 13 con với những dáng vẻ rất khác nhau trông rất tinh nghịch và sống động.

Hình ảnh những cô thiếu nữ Chăm xinh đẹp với những điệu múa huyền ảo mê đắm lòng người

Tháp đôi đang ngày càng thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế không chỉ bởi kiến trúc độc đáo, tinh tế, sắc sảo của người dân Chăm mà nơi đây còn để lại trong lòng du khách những giá trị văn hóa đặc sắc. Sẽ chẳng cần mất quá nhiều chi phí, bạn chỉ cần bỏ ra 8.000 đồng mua vé tham quan Tháp Đôi Quy Nhơn, du khách cũng có thể liên hệ hướng dẫn viên để được nghe giới thiệu thông tin về nơi này một cách chi tiết. Hơn thế cứ vào tối mùng 2 Tết hàng năm, tại đây diễn ra chương trình Đêm hội Tháp Đôi với nhiều tiết mục văn nghệ văn hóa Chăm đặc sắc, mang đậm nét văn hóa dân tộc.

Tháp đôi không chỉ là công trình kiến trúc thu hút du khách tới đây mà Tháp đôi còn được đặt nằm cạnh Cầu Đôi như sự sắp đặt của lịch sử và bàn tay con người để rồi hình tượng Tháp Đôi – Cầu Đôi đi vào nhiều bài thơ văn, ca dao trữ tình đặc sắc của người Quy Nhơn, Bình Định “..Cầu Đôi liền với Tháp Đôi/ Quanh năm quấn quýt như tôi với nàng..”. Du khách không chỉ tới tham quan Tháp Đôi mà còn có thể ghé qua tham quan nhiều địa điểm du lịch khác gần đó vì nơi đây trải dài không ít tòa tháp của người Chăm : Tháp Bánh Ít, Thành cổ Hoàng Đế hay tới hít thở gió biển ở Hòn Sẹo, Hòn Khô, Cù Lao Xanh…Đừng quên thưởng thức đặc sản Quy Nhơn “ngon quên lối về” như: bánh ít Bình Định, bánh hồng, nem chợ Huyện, bún chả cá Quy Nhơn…và mang chút ít về làm quà cho bạn bè, người thân nhé!

“..Tháp Đôi Quy Nhơn thực sự là một công trình kiến trúc nghệ thuật đáng được du khách tới đây chiêm ngưỡng” (Ảnh sưu tầm)

Tin tôi đi, Tháp Đôi Quy Nhơn thực sự là một công trình kiến trúc nghệ thuật đáng được du khách tới đây chiêm ngưỡng vẻ đẹp tinh tế, mang đậm bản sắc dân tộc và đắm chìm mình trong thế giới kỳ bí để hồi tưởng lại một thời văn minh của vương quốc Champa.

Còn đợi điều gì mà không xách ba lô lên ngay và luôn để trải nghiệm và khám phá công trình kiến trúc Tháp Đôi tuyệt vời này